Republika Radomska
Kiedy w 1918 r. gasły wojenne działania, a wojska państw centralnych opuszczały okupowane ziemie byłego Królestwa Polskiego, w różnych jego miejscach Polacy spontanicznie ogłaszali niezależność. Tworzono komórkowe zarządy miast, oczekując rychłej organizacji państwa. Podobna sytuacja miała miejsce w ogarniętych chaosem Austro-Węgrzech. Tu i ówdzie proklamowano „republiki” i „rzeczypospolite”. Ostrowiec Wielkopolski, Tarnobrzeg, Zakopane i... Radom. Tak jest, Radom też swoją republikę miał i, jak się okazuje, była ona jednym z pierwszych zalążków polskiego państwa epoki nowoczesnej. Już 2 listopada pamiętnego roku 1918 grupa patriotów naszego miasta powołała do życia tzw. Republikę Radomską. Na jej czele stanął tzw. Komitet Pięciu, który tworzyli: Stanisław Kelles-Krauz, Aleksy Rżewski, Jan Wigura, Wacław Dębowski i Roman Szczawiński. Sprawnie zorganizowała ona roboty publiczne i aprowizację porządkując miasto po wojennym zamieszaniu. Republika powołała własne wojsko i milicję. Komitet Pięciu zapowiadał organizację Polski republikańskiej, której prawo wprowadzi równouprawnienie polityczne płci i mniejszości narodowych. Republika Radomska zakończyła swoją działalność 7 listopada - po ustanowieniu w Lublinie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, podporządkowując się jego decyzjom.
Pomimo krótkiej działalności Republiki Radomskiej warto o niej pamiętać. Jej obecność w historii Radomia dowodzi o patriotyzmie naszych przodków ich odwadze i rozwadze oraz odpowiedzialności za swoje miasto. Stąd Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska” przygotował wystawę „Republika Radomska 1918. Pro memoria...”, dzięki którego uprzejmości możemy ją państwu przedstawić. Ekspozycję można oglądać w gmachu głównym biblioteki (ul. Piłsudskiego 12, I p., pok. 36) do 10 października 2018 r.
